دنیایخودرو- سجاد ولدی: معمولترین راهها جهت افزایش نیروی تولیدی موتور افزایش راندمان حجمی موتور است. به کمک افزایش راندمان حجمی بسته به تکنیک مورد استفاده میتوان از 5 تا بیش از100درصدموتور یک خودرو را تقویت کرد و یا مشخصههای توان و گشتاور موتور را در دورهای متفاوت تغییر داده و اصلاح کرد. به صورت کلی تقویت موتور یک خودرو به منظور افزایش میزان گشتاور و نیروی تولیدی موتور و یا اصلاح این دو مؤلفه میباشد. همچنین در بسیاری از مواقع تولید گشتاور بیشتر در یک موتور در دور موتور پایینتر نیز به عنوان تقویت موتور ارزیابی میشود. هدف کلی از انجام این کار بهبود یا اصلاح عملکرد موتور جهت دستیابی به شتاب بهتر و همچنین توانایی دستیابی به سرعتهای بالاتر است.
شایان ذکر است که تقویت یک موتور همواره موجب بالا رفتن مصرف سوخت و یا استهلاک موتور نمیشود و در بسیاری از موارد تقویت اصولی و حرفهای در یک موتور موجب بهبود مصرف سوخت، افزایش راندمان و همچنین کاهش استهلاک و آلودگی آن نیز میشود.
به صورت کلی در هر موتور درون سوز راندمان کلی موتور برابر حاصل ضرب سه راندمان مکانیکی، راندمان ترمودینامیکی، راندمان حجمی موتور است و افزایش هر یک از این موارد باعث بالارفتن راندمان کلی موتور و افزایش نیروی تولیدی (یا تولید نیروی ثابت با مصرف سوخت کمتر) میشود.
راندمان حجمی:
برابر است با توانایی یک موتور در مکش بیشترین میزان حجم هوای ورودی به موتور در حالت تنفس عادی.
به یک مثال در این مورد توجه کنید: فرض میکنیم شما یک موتور چهارسیلندر 2 لیتری در اختیار دارید. خوب به صورت تئوریک این موتور باید توانایی مکش 2000 سیسی هوا در هر دو دور گردش کامل خود را داشته باشد، اما در عمل وضعیت به گونهای دیگر است .مقاومت فیلتر هوا در برابر عبور جریان هوا.مقاومت مانیفولد ورودی در برابر عبور هوا به سبب سطوح داخلی مانیفولد یا پیچ و خمهای آن یا قطر مانیفولد، مقاومت سوپاپهای ورودی در برابر عبور جریان گاز و همچنین خاصیت واماندگی گازها در برابر جابهجایی از یک حجم به حجم دیگر همگی موجب میشوند که موتور مذکور در هر دو دور گردش خود حجم هوایی کمتر از میزان حجم واقعی موتور ( یعنی 2000 سیسی) را به داخل بکشد.
به نسبت هوای مکیده شده به داخل موتور به صورت واقعی نسبت به میزان تئوریک آن راندمان حجمی موتور گفته میشود که این نسبت در دورهای متفاوت موتور تغییر پیدا میکند ولی به صورت معمول برای موتورهای معمولی این نسبت چیزی بین 65درصدتا 85درصد است.
راندمان ترمودینامیکی:
برابر است با توانائی یک موتور در تبدیل گرما به کار مکانیکی.به صورت کلی میتوان گفت توانائی تبدیل انرژی پتانسیل موجود در سوخت را به کار موثر مکانیکی راندمان ترمودینامیکی میگویند. همانگونه که میدانید در یک موتور درونسوز پس از احتراق سوخت انرژی پتانسیل موجود در سوخت تبدیل به گرما میشود. حال با توجه به نوع موتور درصدی از گرمای ایجاد شده به کار مکانیکی تبدیل و بقیه انرژی گرمائی تولیدی به صورت گرما از موتور خارج میشود. (تمامی این موارد به شرطی است که موتور به صورت استاندارد و کامل کارکرده و توانایی تبدیل کامل سوخت به انرژی گرمایی را داشته باشد و به عنوان مثال دچار خامسوزی و در نتیجه هدر دادن سوخت به صورت نسوخته یا نیمسوخته نباشد).
راندمان ترمودینامیکی یک موتور به موارد متعددی بستگی داشته که مهمترین آنها ضریب تراکم موتور یا همان توانایی موتور در فشردهتر کارکردن و ایجاد فشار بالاتر در اتاق احتراق و تبدیل بیشتر گرما به کار و عامل مهم بعدی دمای کاری موتور و جنس و نوع اتاق احتراق آن است.
راندمان ترمودینامیکی موتورهای بنزینی معمولاً بین 25درصدتا 32درصدو برای یک موتور دیزل بین 36درصدتا 42درصد است (به راندمان بالاتر موتورهای دیزلی توجه کنید. دلیل این افزایش راندمان ترمودینامیکی ضریب تراکم بالاتر موتورهای دیزلی نسبت به موتورهای بنزینی است)
راندمان مکانیکی:
به صورت کلی نسبت تبدیل کار مکانیکی تولید شده در موتور به کار موثر در خروجی موتور راندمان مکانیکی میگویند. قبلاً گفته شد که در یک موتور مقدار مشخصی هوا به درون موتور کشیده میشود (میزان آن به راندمان حجمی موتور بستگی داشت و هرچه این میزان بیشتر بود قابلیت موتور بالاتر میرفت) سپس سوخت و هوا مخلوط و محترق میشد. حاصل این فرایند تولید میزان مشخصی گرما بود که مقداری از این گرما بعداً تبدیل به کار مکانیکی میشود. (میزان این تبدیل بستگی به راندمان ترمودینامیکی موتور داشت که هرچه بیشتر باشد، بهتر خواهد بود). حالا کار مکانیکی تولید شده باید به صورت قابل مصرف جهت حرکت خودرو دربیاید. همچنین نیروی وسایل جانبی موتور (نظیر میل سوپاپ یا پمپ روغن و ...) هم از طریق همین کار مکانیکی تامین میشود. کلیه این موارد باعث میشوند که کار مکانیکی خروجی موتور نسبت به کار مکانیکی تولید شده در اتاق احتراق کمتر باشد که به این نسبت راندمان مکانیکی گفته میشود و مسلماً هرچه اصطکاک قطعات داخلی موتور کمتر بوده و همچنین نیروی مورد نیاز جهت حرکت وسایل جانبی موتور کمتر باشد میزان راندمان مکانیکی بالاتر خواهد بود. خوب تا اینجای کار مشخص شد که چه مولفههایی در تولید نیروی خروجی از یک موتور درونسوز تاثیر گذارند و جهت تقویت یک موتور باید کدام قسمت از این مولفهها تقویت شوند. هفته بعد در ادامه مطلب شما را با راههای بهبود قدرت موتور آشنا میکنیم