امروز میخوام براتون از یه ماشینی بگم که خیلی ها اون رو مسخره میکنن و خیلی ها هم باهاش خاطرات زیادی دارند. بله! ژیان!
ژیان از لحاظ لغتی به معنی شیر درنده است درحالی که این ماشین قدرتی اندازه یه گربه داره. به قول قدیمی ها:«برعکس نهند نام زنگی کافور»
این خودرو که Dyane نام داره، محصول کارخونه فرانسوی سیتروئن و ساخت دهه 1930 میلادی است که به مرور زمان تغییراتی تو شکل ظاهریش داده شد تا به این شکل که ما میشناسیم در اومد.
راستی مدل 4WD ژیان هم با نام 2CV Sahara تولید شده و عکس بالا مربوط به همونه.(البته از نظر ظاهری تفاوتی نداره)
حدود سال 1345 (دقیقش رو نمیدونم) بود که این ماشین توسط شرکت سایپا و با نام ژیان وارد ایران شد و به خاطر مصرف سوخت و خرج کمش طرفدارهای زیادی پیدا کرد (مخصوصا تو اصفهان). ژیان هم در زمان خودش کلی مدل و تیپ بندی داشته. از مدلهای ژیان میشه به dyane ، 2CV ، Ami ، Mehari و SM اشاره کرد که مدل Dyane مدل مورد بحث ماست. تنها عیب ژیان که باعث شده مورد تمسخر قرار بگیره سرعت و شتاب کمشه، اما ژیان از نظر بعضی مسایل فنی بسیار بسیار عالیه.
حالا از مشخصات فنی ژیان براتون میگم که متوجه بشید چقدر جالبه!
این کوچولو یه موتور دوسیلندر چهارزمانه به حجم 602cc داره که تو دور 5750rpm قدرتی برابر 35 اسب بخار تولید میکنه و میتونه این ماشین 570 کیلوگرمی رو به سرعت 118 کیلومتر بر ساعت برسونه. این موتور برای خنک شدن فقط از هوا استفاده میکنه (مثل ماشینهای دیگه آب نداره). بخاری ژیان هم چون آب نداره مثل بقیه ماشین ها رادیاتور نداره(به قول یه نفر:«ماشینی که آب نداشته باشه نون هم نداره »). توی سیلندرش لوله ای داره که هوا بهش وارد میشه و از دریچه های کنار گلگیر (آبشش) خارج میشه. اگه راننده بخواد توی ماشین رو گرم کنه با جابه جا کردن یه اهرم میتونه این هوا رو به داخل اتاق هدایت کنه و توی ماشین رو گرم کنه.
گفتم مصرفش کمه. توی هر صد کیلومتر فقط 5 لیتر بنزین میسوزونه. باکش هم ظرفیت 30 لیتر بنزین رو داره. یعنی با یه باک میشه 600 کیلومتر راه رفت.
یه جعبه دنده چهار سرعته به اضافه یه دنده عقب داره و نیروی موتور رو به چرخهای جلو منتقل میکنه. ترمزهای این ماشین از نوع کاسه ای هست و نکته جالبش اینه که لنت ترمزهای جلوش روی چرخ بسته نمیشه. بلکه داخل کاپوت نصب میشه و نیروی ترمز رو به جای اینکه روی دیسک یا کاسه وارد کنه روی پلوس ها وارد میکنه.
جالب ترین جای ژیان سیستم تعلیقش هست که واقعا تک و بی نظیره.
سیستم تعلیق ژیان یه نوع سیستم تعلیق هیدرونیوماتیک است که دوتا استوانه داره که زیر ماشین قرار گرفته ، یه جور کمک فنر که تو طول خودرو قرار میگیره و به جای اینکه عمودی کار کنه به صورت افقی کار میکنه. بد نیست این نکته رو بدونید که یه مهره تو سیستم تعلیق ژیان وجود داره که با شل و سفت کردنش (بصورت دستی) میشه ارتفاع ماشین رو تنظیم کرد.
فکر کردین ژیان کم الکی بوده؟ نه! امکانات رفاهی جالبی هم داشته:
اگه به جلوش نگاه کرده باشید حتما اون سوراخ گرد رو دیدید. یه هندل داره که اگه باطری ماشین امکان استارت زدن رو نمیداد از اون استفاده بشه. توی اون سوراخ و خود هندل طوری طراحی و ساخته شده که به محض روشن شدن ماشین هندل رو به سمت بیرون هدایت میکنه و از موتور جدا میکنه.(ماشین های هندلی خیلی قدیمی تر از ژیان این سیستم رو نداشت و اگه شخص هنگام هندل زدن فقط کمی بی دقتی میکرد دستش رو به زوال میبرد)
فکر کردید 206 خیلی چیز باحالی داره که میشه از توی ماشین ارتفاع نور چراغ رو تنظیم کرد؟ خب ژیان هم این آپشن رو داره با این تفاوت که تو 206 برقیه و تو ژیان دستی. یه پیچ زیر داشبورد قرار داره که با چرخوندنش نور چراغها بالا و پایین میشه.
سقفش هم که تمام چرمه و به کلی جمع میشه. (اگه بدونید تابستون چه حالی میده!)
عکس زیر یه مدل دیگه از ژیانه که سال 1958 تولید شده و اسمش راداره (Radar). خیلی خیلی خوشکله. اگه الآن باشه من با کله میخرمش.
